De antroposofisch-medische beweging ontstond in 1920 en heeft zich sindsdien vooral in Midden-Europa uitgebreid. In onze tijd bestaan er echter in alle Europese landen verenigingen van antroposofische artsen, en is de antroposofische geneeskunde wereldwijd verspreid geraakt.

De antroposofisch-medische vakliteratuur omvat:
- tientallen gespecialiseerde titels;
- vaktijdschriften in het Duits, Frans, het Engels, het Italiaans, het Spaans en het Portugees; zij bevatten studies uit de verschillende gebieden van de geneeskunde en de farmacie.

In de loop der jaren zijn in meerdere Europese landen kleinere en grotere ziekenhuizen ontstaan waar de antroposofische geneeskunde toegepast wordt; in deze ziekenhuizen zijn alle gebruikelijke medische afdelingen aanwezig (inwendige geneeskunde, chirurgie,...).  Het Gemeinschaftskrankenhaus in Herdecke (Ruhrgebied), het Gemeinschaftskrankenhaus Havelhöhe in Berlijn en de Filderklinik in Filderstadt (bij Stuttgart) fungeren officieel als regionaal ziekenhuis; het eerste is bovendien met een academische leeropdracht verbonden aan de Universiteit van Witten-Herdecke.

                                                                        Filderklinik

 

 

 

Herdecke

Daarnaast ontstonden wereldwijd tientallen centra voor heilpedagogie, gespecialiseerd in de opvang en begeleiding van mensen met een mentale beperking; de Camphill-beweging, die zich meer speciaal in de Angelsaksische landen heeft verspreid, is wellicht het meest bekend.

Het centrum van de antroposofisch-medische beweging wordt gevormd door de Medische Sectie van de Vrije Hogeschool voor Geesteswetenschap aan het Goetheanum (www.goetheanum.org) in Dornach (Zwitserland). Zij coördineert de werking van de antroposofisch-medische beweging en de vorming en navorming van artsen en therapeuten (www.medsektion-goetheanum.org).

Goetheanum, Dornach (CH)

 

 

 

 

 

 

 

In de verschillende landen hebben de artsen zich in verenigingen gegroepeerd. Deze verenigingen organiseren de opleiding en navorming, waarborgen de beroepskwalificatie en vertegenwoordigen de juridische belangen van hun leden. Het coördinerend orgaan van deze beroepsverenigingen op juridisch gebied is de Internationale Vereinigung Anthroposophischer Ärztegesellschaften (IVAA, zetel in Stuttgart); de IVAA onderhoudt toenemend contacten met de internationale organisaties van de Europese Gemeenschap (onder meer de EMEA), de Raad van Europa en de Wereldgezondheidsorganisatie (www.ivaa.info)

Bij de Duitse federale gezondheidsdienst (Deutsches Bundesgesundheitsamt, BGA) bestaat sinds 1978 een door het bondsministerie officieel geïnstalleerde ‘voorbereidings- en erkenningscommissie’; deze moet de geneesmiddelen, die in de antroposofische therapierichting aangewend worden, op hun werkzaamheid en onschadelijkheid bewaken. De productieprocedés van deze geneesmiddelen worden in het Duitse Homöopatisches Arzneibuch beschreven, en door alle antroposofische geneesmiddelenproducenten in Europa gelijkerwijze toegepast. Ondertussen ontstond een eigen farmacopee, de
Anthroposophic Pharmaceutical Codex (zie www.iaap.org.uk).

 

Wanneer patiënten voor het eerst een afspraak maken met een antroposofisch arts vragen ze vaak: “U doet toch homeopathie?”, om zeker te zijn dat ze wel aan het gewenste adres zijn. Het antwoord van de arts is dan meestal “Ja”; maar eigenlijk is dit onvolledig. Antroposofische geneeskunde heeft weliswaar verwantschap met homeopathie maar is toch niet hetzelfde.

Een kort en eenvoudig antwoord geven op de vraag wat antroposofische geneeskunde dan wél inhoudt is niet zo eenvoudig. In feite kunnen we beter over “antroposofisch verruimde” geneeskunde spreken. Hierin zit vervat dat een antroposofisch werkend arts vertrekt van de geneeskunde zoals hij ze aan de universiteit geleerd heeft. Dit betekent dat de antroposofische geneeskunde alleen beoefend wordt door gediplomeerde artsen, wat bij de homeopathie niet altijd het geval is.

 

Rudolf Steiner  

Het was Rudolf Steiner, de grondlegger van de antroposofie, die dit trouwens van in het begin als eis stelde. Een antroposofisch arts zal dus zijn kennis van de universitaire (of ook genoemd: reguliere) geneeskunde en van de natuurwetenschappelijke inzichten over de mens in ere houden. Rudolf Steiner heeft in het boek dat hij samen met de Nederlandse arts Ita Wegman schreef ook gesteld dat zij zich niet tegenover de gangbare geneeskunde zouden stellen, maar dat zij een systeem wilden voorstellen om deze geneeskunde te verruimen met een spirituele dimensie.

De mens is er geen “geprogrammeerde machine” zoals hij in de reguliere wetenschap tegenwoordig gezien wordt. Hij is integendeel een in een lichaam wonend en met een ziel begiftigd geestelijk wezen, dat op aarde een ontwikkelingsweg doormaakt, een biografie of levensweg, waarbij ook ziekte een betekenis kan hebben. Het helpen genezen van een ziekte betekent daarom ook het begeleiden van een medemens op deze levensweg.

Ita Wegman

 

Wat moeten we dan onder “verruimde geneeskunde” verstaan?
Hier komen de antroposofie en haar inzichten over het wezen van de mens ter sprake. Rudolf Steiner noemde de antroposofie een wetenschappelijke benadering die de mens de weg toont naar zijn geestelijke oorsprong, naar de geestelijke wereld.
Voor Steiner is de mens méér dan het stuk materie dat zijn fysieke lichaam uitmaakt. De mens is primair een geestelijk wezen dat op aarde een weg gaat die zelf slechts een onderdeel is van een veel langere en veel meer omvattende ontwikkeling. De ontwikkeling van de mens is inde eerste plaats geestelijk van aard, en daartoe komt hij regelmatig een leven op aarde doorbrengen. Thema’s als reïncarnatie en karma staan in de antroposofie dan ook centraal.

 

In 2012 realiseerde Jonathan Stedall de film "The Challenge of Rudolf Steiner". De interviews waarop deze film gebaseerd is zijn op Youtube te bekijken; over geneeskunde: Dr Michaela Glöckler (CH), Dr James Dyson (UK), Dr David McGavin (UK).

Verdere info over deze film:

https://www.youtube.com/watch?v=ASqW2MRuvoQ

https://www.youtube.com/results?search_query=%27The+Challenge+of+Rudolf+Steiner