1. De antroposofische geneeskunde is zowel een conceptuele als een praktische verruiming van de reguliere geneeskunde:

o Ze verruimt de aan de reguliere geneeskunde ten grondslag liggende concepten van mens en natuur, van gezondheid en ziekte, en daardoor ook van diagnostiek, therapie en therapiebeoordeling.

o Ze verruimt het therapeutische spectrum van de reguliere geneeskunde met specifieke geneesmiddelen en andere behandelingen, ontwikkeld naar eigen typische gezichtspunten.

o Ze steunt daarbij op een eigen epistemologische, conceptuele en methodologische grondslag.

o Ze ontwikkelt eigen specifieke onderzoeksactiviteiten en instituten, symposia en publicaties.

2. De antroposofische geneeskunde is een bijzonder op het menselijke individu georiënteerde geneeskunde:

o Ze volgt eerder een individu-gerichte ethiek dan een groepsethiek.

o Ze zoekt de menselijke grondslag van de geneeskunde in het persoonlijke oordeels- en handelingsvermogen van arts, therapeut en verplegende, naast hun zorg voor het welbevinden van de individuele patiënt.

o Ze helpt het ontwikkelen van vaardigheden die de vorming van het persoonlijke oordeelsvermogen van arts en therapeut in concrete behandelingssituaties bevorderen, in plaats van die te laten verloren gaan in geformaliseerde statistische kennis- en beslissingsprocessen.

3. Antroposofische artsen en therapeuten erkennen het principe van de individuele beoordeling van de werkzaamheid (van een behandeling) en van de individuele opbouw van ervaring:

o Zij zijn van mening dat de beoordeling van werkzaamheid in principe ook aan de individuele patiënt mogelijk is.

o Zij volgen derhalve niet het paradigma dat de beoordeling van de werkzaamheid van een behandeling (bijvoorbeeld van een geneesmiddel) binnen het kader van de individuele arts/therapeut - patiënt relatie principieel onmogelijk is.

o Zij zijn van mening dat een opleiding daartoe mogelijk is, en dat een goed opgeleid, ervaren arts/therapeut vaak het best geplaatst is om een therapeutische werkzaamheid te beoordelen.

o Zij volgen derhalve niet het paradigma dat therapeutische ervaring op dezelfde stochastische principes gebouwd is als gerandomiseerde studies, en dat er dus in het algemeen geen gekwalificeerde therapeutische ervaring mogelijk zou zijn.

4. Antroposofische artsen en therapeuten streven ernaar de werkzaamheid van hun behandelingen te documenteren:

o Deze documenteringen moeten zo veel als mogelijk de bijzonderheden van de antroposofische geneeskunde in acht nemen en de criteria van de individuele werkzaamheidsbeoordeling integreren.

o Wanneer in deze documenteringen prospectieve controlegroepen ingesloten worden, en voornamelijk bij gerandomiseerde studies, moet dit vanwege hun ethische problematiek op speciale wijze geargumenteerd worden.

5. Antroposofische artsen en therapeuten zijn van oordeel dat gerandomiseerde werkzaamheidsstudies om ethische redenen niet ten allen prijze als finaal criterium kunnen geëist worden.

LITERATUUR

ONLINE ARTIKEL: Anthroposophic Medicine in the context of evidence-based medicine: klik hier.

H. KIENE: Komplementäre Methodenlehre der klinischen Forschung - Cognition based Medicine. Springer-Verlag, Heidelberg/New York, 2000.